Wilfredo Maria Guerrero’s “EXTRAORDINARIO AN MGA BABAYI”

Wilfredo Maria Guerrero’s “EXTRAORDINARIO AN MGA BABAYI”

(Women Are Extraordinary)

Sinurat sa Bikol-Albay ni Richard D. Madrilejos

Mga Tawo sa Drama:

Corinto

Leogardo

Tia Clarita

Jesusa

Alberto

Panahon: Udto

Lugar: Sentro

Sitwasyon: Sala kan medyo mayaman na pamilya na dakol na muebles buda palamuti. Sa likod may agihan palaog sa harong buda pasiring sa kusina. May bintana sa wala, hampang sa agihan sa luwas. May pinto sa tuo pasiring sa katurugan.

Pag itaas kan kurtina, si Tia Clarita, nakadungaw sa bintana. Turutadtaod dali daling pasiring sa kusina. Mga pirang segundo, maluwas si Leogardo hale sa luwas kan harong, huhubaon an kurbata, ikakaag sa sarong tukawan, hahaleon su “tuck in”. Mahihiling an mga diyaryo sa lamesa, kukuwaon ini buda matukaw sa halabang tukawan. Si Leogardo, 30 anyos, Medyo mainit an payo ngonian.

Leogardo: (Mga pirang Segundo) Tia Clarita! Tiya Clarita! (Maluwas si Clarita hale sa pasilya, sa tutuo. Mga 55 edad, maniwang, ubanon, nerbiyosa, may mahibog na salming sa mata. Pagkagadan kan agom napiritan siyang mag-istar sa pamangkin niyang si Corinta. Siya naman ang nagbabantay kan harong ninda magpuon ka ito. Si Leogardo buda si Clarita warang pigkakasunduan na bagay kaya priming nagiiwal.)

Clarita: Ano ito?

Leogardo: May pangudtuhan na?

Clarita: Wara… wara pa.

Leogardo: Nata dai pa? Alas dose-y-medya na.

Clarita: Naghale si Corinta kasubagong aga –

Leogardo: Niya ano? Pirme man baga ito naghahale pag kaaga buda udto. Aram baga nindo ito.

Clarita: Aram ko. Pero iba ngonian na aldaw.

Leogardo: Iba? Nata man iba?

Clarita: Nalingwan niyang magwalat ki kuwartang pang – saod.

Leogardo: (Biglang masabi) Iyo man baga talaga siya. (Biglang may maiisip) Ano an sabi mo?

Clarita: Bakong sabi ko na nalingwan niya na magwalat ki kuwarta pang – saod.

Leogardo: An gusto mong sabihin dai ka nakasaod?

Clarita: Niya pano man ako makasaod na dai man akong kuwarta?

Leogardo: Niya ano an niluto mo?

Clarita: Sinapna.

Leogardo: Ano pa?

Clarita: Sinapna sana.

Leogardo: Sinapna sana? Muya mo ako magniwang sa maluto?

Clarita: Dai man gare ki problema kun maloto sana an kakanon mo, para ngonian man sana. Buda dakulon ka bagang ikakan.

Leogardo: Dai ako nangangaipo ki konsulta-medikal sa imo. Dai talaga kamong ginibong iba? Tinext mo na? Ano daa sabi?

Clarita: Iyo na. Pauli na daa kairiba si Mrs. Muñoz. May importante daa ngona sindang paguhuhurunan.

Leogardo: Importante, heh! Parehas talaga kamo ni Corinta.

Clarita: Ako? Pa’no man? Nata man?

Leogardo: Pareho baga kamong babayi.

Clarita: Dai taka daw nasasabutan.

Leogardo: Dai na bale. Kua na lang ki pagkaon sa ref.

Clarita: Wara man ki laog an refrigerator kun bako –

Leogardo: Atsara nanaman?!

Clarita: Ano pa man? Atsarang sweet pickles, mga kamatis buda mangga.

Leogardo: Pakakanon mo ako ki atsara, kamatis buda mangga na gutom pa ako? Gusto mo ako mapasma?!

Clarita: Niya, dai man ki iba, tabi – a, igwa palan na bukayo!

Leogardo: Bukayo?!

Clarita: Ipinadara kasubaggong aga ni primang Adela – an Tiya Adela mo!

Leogardo: Bukayo! Itapok sa basurahan.

Clarita: Itapok? Dara-dara ni Adela hale Dagupan. Kasubanggi siya nag-abot.

Leogardo: Habo ko ki bukayo! Bako sana ta hale ‘yan kay Adela kundi pati pandok niya garo bukayo!

Clarita: Pandok ano?

Leogardo: Pandok bukayo!

Clarita: Puguli nindo ako! Puguli nindo ako!

Leogardo: Dai na bale! Bakong igwa pa kita ki duwang latang karne norte, launcheon meat buda pork and beans?

Clarita: Kaito ito. Ngonian wara na kita.

Leogardo: Ano?! Nahiling ko pasana kasubanggi bago ako magkaturog.

Clarita: Dinara gabos ni Corinta paghale niya kasubaggong aga.

Leogardo: Nata sa opisina daa siya mapangudto?

Clarita: Ata ng bako. Buda dai mo daw pagbalisngagan an pangaran kan agom mo. Ambag niya daa ito sa maabot na party para sa mga street children sa saod.

Leogardo: Anong party?

Clarita: An party kan Women’s Protective Association. Bise – Presidente baga an agom mo duman.

Leogardo: Maurag! Mabuoton an agom ko! Pigpapanao sana an mga pagkaon mi para sa mga nagtitios. Mga nuarin ta kami naman an matios buda magugutom.

Clarita: Nata maraot an pagtabang. Buda dai man gari kita matios kun matabang kita. Bakong kita -

Leogardo: Kamo talagang mga babayi! An tiggagamit na isip iyo an bitis! Kaya baga maurag kamo sa klassikal dancing.

Clarita: Dai mo daw ako paglibakon, Leogardo!

Leogardo: Dai taka man tabi tiglilibak, Tia Clarita. An pigsasabi ko para sa gabos na babayi!

Clarita: Ha! Si Adan buda si Iba sabay tabi na pinahale sa paraiso.

Leogardo: Sa bibiliya pa nagkua ki tataramon. Demonyo!

Clarita: Bakong habo ni Corinta na magmuda ka sa hampang kang mga babayi!

Leogardo: Demonyo! Sanribo pang Demonyo!

Clarita: Dios ko! Kun habo mong magdangog –

Leogardo: Kun kaipuhan ko an opinion mo hahagadon ko. Ngonian, ano an gigibuhon ko? Mabalik sa opisina na gutom? Nata dai ka lamang nag utang sa kataning ta, kay Doña Tikang?

Clarita: Iyo gayod – pero habo man.

Leogardo: Habo? Nata? Bakong pirme man kita nagbabayad?

Clarita: Sabi niya, pinasa ta daa su duwang platong sinubli ta. Hale daa ito sa agom niya, mahal buda igwa pa ito ki sintimental balyu.

Leogardo: Dai akong pakiaram sa istorya kan buhay kan patal na kataning ta. Nata pano dai mo ngona inabonaran nganing may pagkaon kita ngonian? Pigbabayadan taka man sana baga.

Clarita: Gare sinabihan mo na ako kaan kan sarong semana. Bakong paguli mo wara kang sinsilyo – bakong nagsubli ka sako ki diyes. Mala baga hanggang ngonian, dai mo pa ako tigbabayadan.

Leogardo: Diyablo! Nata dai mo ako pinarumdom?

Clarita: Iyo? Dai baya?

Leogardo: Iyo na ngani! Ika man baga pano kun magsingil ka gare baga su inutang ko sanggatos pesos na.

Clarita: Basta pinarumdom ta ka.

Leogardo: Iyo iyan an epekto kan woman suffrage – Heh! Woman Baloney!

Clarita: Nadangog ko palan kay Corinta na pasiring siya sa Doktor.

Leogardo: Doktor?! Nata may kanser siya?

Clarita: Kanser? Ano, raot na an payo mo? … Pero dai ako maduda kong magkahilang si Corinta kang kaisogan mo.

Leogardo: Maisog? Nata tigkakastigo ko an agom ko?

Clarita: Dai. Dai pa.

Leogardo: Aram mo an mga babayi, iyo dapat an ipasak sa masunod na giyera nganing maubos na kamo arog kan mga kino. Gare pati kamo mga kuraracha – dakulon!

Clarita: Gare ka talaga barbaro. (Sa dai masabutan na dagit, mahanap si Leogardo ki bagay na puedeng pasaon. Nahiling niya su “flower vase”. Kinua niya ini buda tinapok sa salog.) Sarong modernong barbaro. Pakihuron ko daw dai mo pag kumpara an mga babayi sa mga kino buda kuraracha. Magpili ka man daw ki bagay na delikado –

Leogardo: Arog kang anay!

Clarita: Puede man na mga bagay na naglalayog –

Leogardo: Arog kang mga butiki!

Clarita: Mga bagay na mahahamot.

Leogardo: Mahamot baga an surot! (Mahanap giraray ki papasaon si Leogardo. May nahiling siyang saro pang vase pero naenotan siya ni Clarita. May nahiling si Leogardo ki peryodiko. Kinua niya ini buda ginisigisi. May natada man na sarong pidaso sa “sopa”.)

Clarita: Nata dai mo baya napupugulan an buot mo? Dapat tatao ka man magin kalmado. Sabi baga sa bibliya – pero dai ka man palan nagbabasa ki bibliya. (Mahurandig si Leogardo sa sopa. Nangrulumoy. Kukuwaon ni Clarita an peryodikong dai nagisi.) Ay salamat ta maray pa su society page. (Mabasa) Hmm. Uy, si Mrs. Amorsolo nanggana first prize sa dart game… Hain na su sports page?

Leogardo: Nata kasuarin kapa Doña Clarita, nagkainteres sa mga seksiyon kan mga lalaki?

Clarita: … Gusto ko pano maaraman kong nadaog ni Mrs. Gaston si Mr. Ampon sa tennis championship… Yes, gana siya! An iskor otso – sero, sais –

Leogardo: An mga babayi! Pwe! ... Hoy, huni o, sanggatos pesos – sabihon mo sa suruguon tang babayi na mag grocery sa kanto – sabi ko sa kanto, bako duman sa harayo.

Clarita: Niya mas mabarato baga duman sa harayo.

Leogardo: Sabihon mo ibakal ako ki – delatang sopas, delatang karne norte, delatang fruit salad –

Clarita: Dios ko! (Dali dali pasiring sa kusina)

Leogardo: Ano na naman daw? (Mabalik si Clarita)

Clarita: Kasalan mo. Kun bako ka sana –

Leogardo: Nata ano?!

Clarita: Su sinapna. Nasulo.

Leogardo: Sanribong Diyablo! Delatang tinapay na sana!

Clarita: Wara na!

Leogardo: Dai bale! Maski ano! Tarman mo su suruguon tang babayi na tawan ako ki sarong basong gatas mentras ako nagsasangli.

Clarita: Kaya lang – pano –

Leogardo: O ano nanaman?!

Clarita: Pano – kasubanggi kan naglilinig ako kan ref, kinaog ku su bote kan gatas sa salog – madalion man sana – pero bako ko man kasalan – naula - kasalan kang ikos –

Leogardo: Magatol na babayi an ikos na ito! … Siguro kun dai ako makahiling ki babayi sa laog ki sarong oras – sus na gayon!

(May mabuzzer sa pinto. Luluwason ni Clarita. Mabalik siya kairiba sa Jesusa buda Alberto. Si Jesusa, nasa 30 anyos, nagkikintab an sulot, mas aki an pandok niya kaysa sa edad. Si Alberto – Berto an lulo niya, mas aki kaysa sa agom niya. Kan nagiilusyon pa sana siya kay Jesusa daogdaog na siya kaini kaya hanggang ngonian pirme siya daog kaini. Pero, tighahambog ini ni Berto na dai na man daa ngonian. May darang bayong na magabat si Alberto.)

Jesusa: Maray na udto, Leogardo.

Leogardo: Maray na udto man, Jesusa. Kamusta na Alberto?

Alberto: Arog kan dati, Leogardo, arog kan dati.

Clarita: Saen kamo hale?

Jesusa: Nag-shopping kami. Nagbarakal kami ki kurtina para sa party sa Domingo. Naisip ming humapit mona digdi sa indo. Parti man baga kami kan pamilya nindo.

Clarita: Sarong bulan mi na kamong dai nahihiling.

Alberto: Dai pano kaming mahiling na jeep.

Jesusa: Cheap! Dai man kami nagsasakay sa jeep – sadit buda maati – dai ka makahangos na maray.

Alberto: Nata mag dai – bakong bukas an jeep.

Jesusa: (Maburarat kay Alberto.) Pirmi kami sa fil-cab – aircon buda mahiwas!

Clarita: Magayonon man an sulot mo!

Jesusa: Hay, aram mo –

Leogardo: Tuod ka man giraray sa tataramon na hay Jesusa?

Jesusa: Hay, nalingwan ko. Pag excited ako pirme ako kaan nagtataram.

Alberto: Aram mo kun ako hahaputon, makanos an tataramon na “hay”.

Jesusa: (Dagit.) Dai ka makiaram, Berto, dai ta ka tigkakahuron.

Clarita: Ano - bakong an bado mo na an –

Jesusa: Iyo ngani kuta su tataramon ko kan inostorbo ako kaini – pero kinopya ko ini sa Bo – gue.

Alberto: Bo-gue daa! Vogue!

Clarita: Magayon an pakatahi. Sisay an nagtahi palan?

Alberto: Si Aling Glorya.

Jesusa: Stupid! Aram nindo duman ko kuta ipapatahi kay Petoy Moreno – su mga “society” duman nagpapatahi – pero dakol daa pano siyang nakalinyang –

Clarita: Mahal siguro duman!

Jesusa: Iyo baga – bako – an gusto ko sabihon dai man na problema sa kuwarta –

Alberto: Dai daang problema sa kuwarta. (Buburaratan giraray ni Jesusa si Alberto.)

Leogardo: Bakong dati an tigsusulot mo mga pang pinoy?

Jesusa: Kaito na dai pa nagsasadiri an mga babayi. An badong pinoy baga piot buda mainit – naisip ko bakong angay sa Pilipinas.

Alberto: (Naghahalat na makalaog sa huroron.) Ano man na bakong angay sa Pilipinas? Niya saen palan hale an mga badong pang Pilipinas – sa Mexico? Mrs. Jesusa, an mga badong pang Pilipina tigsusulot na kaito pang panahon buda –

Jesusa: Punduhi daw ako diyan, Berto! Paribok ka talaga sa hururon. Aram mo Clarita pag nakasulot ka ki badong pinoy sa sarong business meeting – madalion magumos –

Leogardo: Ano man na business meeting?

Jesusa: A, dai mo palan aram na miyembro ako kan Pilipino Women’s Liberated Association. Piglalaban mi an samuyang karapatan!

Leogardo: Ano man na karapatan?

Jesusa: (Nabigla.) Hah? A, e – an samuyang karapatan – an karapatan kan mga babayi. Dai na kami puedeng karawan maski sisay man na lalaki.

Alberto: Talagang dai.

Jesusa: Ano man an pigngongorob ngorob mo diyan, Berto? Aram mo, Leogardo, kun natao samuya an karapatan na magboto kan 1937 –

Leogardo: Niya, nata, Jesusa, si Corinta pirme pa man nagsusulot ki badong pinoy.

Jesusa: Makangalas ngani.

Leogardo: Bako sana ito.

Alberto: Pati mga kusinera – bako pa –

Jesusa: Berto! – Siguro, Leogardo an agom mo konserbatibo pa. Kami pano mga radikal na.

Leogardo: Radikal?

Jesusa: Iyo – an gusto mi nganing mangyari iyo an liberalisasyon kan batas kan diborsyo.

Clarita: (Makikigkig.) Jesusa! Marasa pang maiisip mo an. An boot mong sabihon –

Alberto: Hmm - ! Magayon na ideya! – An liberalisasyon kan diborsyo!

Jesusa: Bako man, Clarita. Bako man talaga kami purong pabor sa diborsyo. Pero nabubuhay na kita ngonian sa modernong panahon – modernista – kitang mga babayi talagang dapat pano kita ngonian -

Leogardo: Liberated?

Jesusa: Tama ka diyan, Leogardo.

Clarita: (May narumduman.) Dios ko! Nalingwan ko!

Jesusa: Ano ito?

Clarita: Nalingwan kong pabakalon su suruguon mi ki grocery. (Buburaratan na dakula ni Leogardo si Clarita.)

Jesusa: Haen si Corinta?

Clarita: Maabot na ito. Tadtaod yaon na ito. Jesusa.

Jesusa: Niya, saen ka maduman?

Clarita: Sa kusina.

Jesusa: Tabangan ta ka na. Gusto ko man mahiling an bago nindong ref. Nadangog ko mahal daa an kua nindo. (Mahale an duwa.)

Leogardo: Aram mo dapat minsan minsan kitang mga lalaki nagtitiripon man.

Alberto: Tama ka diyan, Leogardo, tama ka diyan.

Leogardo: Sabihon ko sa imo, ibang iba na ngonian si Corinta.

Alberto: Niya, nahiling mo ito si Jesusa, ibahon naman baga. Pero, sus, grabe an kaartehan sa buhay. Sarala man ngani pag nag iingles.

Leogardo: Si Corinta ayos siya – matibay mag Ingles, mag Kastila buda matibayon makipagkapwa tao – sanay siya sa mga charity works. Pero an harong mi ngonian – pirmeng nawawaran. Banggi sana kami naghihilingan – kun dai kaming tig aantindiran na mga parties.

Alberto: Si Jesusa pag nakaisip mag antindir ki mga parties – gusto pirme bagong bado an sulutun. Sain ako makua ki kuarta?!

Leogardo: Sako, dai man ki problema sa gastos. Kaya ko matao ki Corinta an mga gusto niya. Pero gusto niya man gilayon mag trabaho – pirme wara sa harong. Kun sako, habo ko kuta, pano nagtutubod man gilayon ako na an mga babayi sa laog kan harong sana dapat.

Alberto: Disente man baga an harong mo. Malinigon. Samuya dakulon na mga muwebles buda grabe an alpog.

Leogardo: Kun an agom ko nasa harong sana –

Alberto: Baka kung may aki na kamo, iba naman –

Leogardo: Iyo ngani. Haloy na kami pero dai pa lamang. Maski kuta saro sana.

Alberto: Sa hiling mo mabago si Corinta kun may aki na kamo?

Leogardo: Inda ko, Berto, inda ko.

Alberto: Pito an samuyang aki – pero dai lamang na epekto ini ki Jesusa. (Maluwas si Jesusa.)

Jesusa: Magayonon man an ref nindo, Leogardo. Haloy na akong nagtataram ki Berto, na ibakal na ako maski saro.

Alberto: Dai ta pa man kaya. Nakasanla pa baga an harong ta.

Jesusa: Bayaran ta ki hulugan. Gurano ito, Leogardo?

Leogardo: Dai ko masyadong rumdom kun gurano su eksaktong presyo. Si Corinta

an may aram ka ito.

Jesusa: Maduman palan kamo sa Mayor’s Ball sa Domingo?

Leogardo: Ako, dai. Si Corinta gari iyo.

Jesusa: Aram mo kan sarong semana, isasayaw kuta ako ni Vice, pero halangkaw siya sako ki diit buda naenot na akong kabiton Rogelio de la Rosa. Huna ko lamang matwist kami. Dapat makaukod ako magtwist. Gabos baga tatao magtwist.

Alberto: Ano pa. Kaya pati agom ninda natutwist man. (Burarat giraray ni Jesusa kay Alberto.)

Leogardo: Ano daw? Nakaluwag na si Tia Clarita?

Jesusa: Nata? Dai pa kamo nagpapangudto?

Leogardo: Medyo na atraso lang pano. Kamo iyo na?

Jesusa: Dai pa man, pero mauli naman sana kami.

Leogardo: Tadtaod na muna. Digdi na kamo magpangudto.

Jesusa: (Matindog) Hay! Paghuna mo kaya kami nagdigdi ta tinaon ming makisabay sa pangudto nindo. Mari na Berto, ta mauli na kita.

Leogardo: Halat ngani mona – Nerto – yaon naman sana kamo digdi, digdi na kamo magpangudto.

Jesusa: Sa masunod na aldaw na sana, Leogardo.

Alberto: Iyo ngani.

Leogardo: Sus! Punduhi daw nindo ako. Maabot na si Corinta. Siguradong dai kamo kaito pahahalion. Kunsabagay dai man kami ki espesyal na pagkaon ngonian puro man sana mga delata.

Jesusa: Mala. Ika an bahala. (Matukaw. Sisenyasan si Alberto na magtukaw man.) Sabagay parti man kami kan pamilya nindo, bako, Leogardo?

Alberto: Iyo baga, bako.

(Maburarat na naman si Jesusa kay Alberto. Maluwas si Corinta. Halangkaw, magayon, may 25 anyos. Makusog an buot.)

Corinta: Hoy, Jesusa, kamusta?

Jesusa: Nata naudtohan ka?

Corinta: Kasubago pa kamo? Halo, Berto!

Jesusa: Kabangang oras na kami digdi. Sabi ni Leogardo digdi na daa kita magpangudto.

Corinta: Okay! Digdi na talaga kamo magkakan. Tia Clarita!

Leogardo: Nasa kusina.

Corinta: Dai na bale. May nag-apod baya sako Leogardo?

Leogardo: Inda. Haputa si Tia Clarita!

Corinta: Nata palan dai pa kamo nagkakarakan? Ma ala una na.

Leogardo: Ano man an kakanon? Dai ka man na winalat na kuwarta! Dai maski piso.

Corinta: Virgen del Carmen! Lingawon ko daw! Huna ko nagwalat ako ki kuwarta sa may lamesa… Kaya daw, yaon pa sa bag. (Ipapahiling su kuwarta.)

Leogardo: Pero dai an nakakalingaw sa mga miting.

Corinta: (Maulok.) Dai ko man tabi pigtuyo. Dapat pinarumdom ako ni Tia Clarita.

Leogardo: Iyang Tia Clarita mo – Pwe!

Corinta: Gare nag para pasimbagan naman kamo kasubago, ano? ... O Jesusa, duman na kamo ngona sa kuwarta mi. Baka gusto nindo maglabar ngona. Masunod na sana kami. May malinig na tuwalya sa kama.

Jesusa: Bahala na kami, Corinta. Dai ka na mamroblema. (Mahali an mag-agom. Maluwas man si Clarita.)

Clarita: O, yaon ka na palan, Corinta.

Leogardo: Nakabakal na palan ki mga delata?

Clarita: Dai man. Sabi kan suruguon ta – sarado su duwang tindahan.

Leogardo: Sarado? – Para ala una pa sana?

Clarita: Niya ano an maginibo ta kun sarado na. Buda habo ko maki aram kun nata.

Leogardo: Ha! Ngonian ko sana naaraman na dai ka nakikiaram sa iba.

Clarita: Ika talaga, Leogardo - !

Corinta: Punduhi daw nindong duwa an. Ano talaga an rason kun nata atrasado na an pangudto ta?

Clarita: Nalingwan mo tabi, Corinta mag walat ki pang saod –

Corinta: (Maulok) Ay iyo palan!

Leogardo: Ano man an makaulok duman?

Corinta: Secret. Tadtaod maaaraman mo, Leogardo kun nata talaga ako naguulok.

Clarita: Tinawan akong sanggatos ni Leogardo.

Corinta: (Maulok giraray) Aram ko na tabi, Tia Clarita. Dai na bale.

Leogardo: Buot mong sabihon dai talaga kita makakan ngonian! Niya ano an sasabihon ta sa mga bisita? Paulion na sana sinda – tama, sabihon ta wara kitang pagkaon. Sabihon ta tiggugutom kita digdi sa harong.

Clarita: Paulion? Dai ka na nasupog kaan?

Corinta: Relaks ka lang, Leogardo -

Leogardo: Ralaks lang? Kun kamong mga babayi nagdidiyeta ta gusto nindo magpa seksi, kaming mga lalaki dai! Maski nuarin dai!

Clarita: Pina asir mo nanaman an pagkadagit mo sa mga babayi. Gusto kong maaraman mo na dai pa ako nakadiyeta maski balo.

Corinta: An sabi ko dai kamo magparahadit ta gabos kita makakakakan buda masiramon an kakakanon ta.

Leogardo: Ma hotel kita?

Corinta: Gare ka daw aki minsan.

Leogardo: Tapos ngonian gare na daa ako aki!

Corinta: Leogardo, dai sa lugar an pagbalisngag mo. Igwa pati kita ki mga bisita. Buda igwa akong sorpresa sa imo, kaya dai mo pag raoton an aldaw na ini.

Leogardo: Anong sorpresa?

Corinta: Aw maghalat man daw. Madali na. Maghalat sana.

Leogardo: Dapat umabot na an, ta malalate na ko sa trabaho. Makakan na sana ako sa luwas.

Corinta: Tia Clarita, puede tabi na makihiling sa Jesusa buda Berto kun nakua ninda su tuwalya? Sabihon mong makarakan na kita. Iluwas mo man so mga platong mahal, tarman mo man su mga suruguon ta na magsirbi, buda karagan ki yelo su mga baso. (Mahali si Clarita)

Leogardo: Ibahon na an harong na ini magpuon na ika mag kaigwa ki public life. Ibahon na. Dai na kita naghuhuron - maski banggi. Nata baya gustuhon mo an public life, na dapat yaon ka sa –

Corinta: Sa harong?

Leogardo: Sain pa man?

Corinta: Gare tig aabot ka nanaman. Bakong haloy na ako sa public life buda –

Leogardo: Aram ko, Corinta, pero may mga panahon na –

Corinta: Leogardo, nata maraot akong agom, dai man siguro? Buda kun nagkukulang man ako pano –

Leogardo: Nagkulang ka baga. Dai ngani kitang pangudtuhan ngonian dahil sa imo.

Corinta: Para ngonian, bako? Pirme man ako talaga an in-charge pag-abot sa pagkaon, dai ka man ki labot pag abot diyan. Buda an mga bado mo pirme malinig buda preparado urualdaw. Nata masabi mo daw na naging maati o maalpog an harong ta?

Leogardo: Nya, puede ta daw na taramon na tama an pigparatararam mo.

Corinta: O di, dai ko talaga pigpapabayaan an gibo ko bilang agom mo.

Leogardo: Pero kun minsan pano –

Corinta: Kun minsan – nata – dai na puedeng magkasala an tawo. Dai palan ako dapat magkasala. Wara man gare ki tawong perpekto. Ano, papadaguson ta pa daw ining iwal ta ngonian - ?

Leogardo: Pano su nangyayari urualdaw – su rutina –

Corinta: (Mahumyukon na ulok) Ika talaga, Leogardo. An rutina daa! Kamong mga lalaki an nagtatao ki importansya sa rutina. Habo nindo ki maski diit na pagbabago. An gusto nindo pirmeng eksakto. Pero bakong magayon kun flexible kita. Puede kita magbago kun talagang maogma kita duman sa pagbabago.

Leogardo: Minakulog an buot ko kong may nababago sa rutina ko. Buda dai kaya kang digestion ko an –

Corinta: An digestion mo dai maaano. Hilinga an tulak mo ta dakula man gilayon. (Maulok. Magigiulok man si Leogardo sa karaw kan agom.) Hilinga!

Leogardo: Pero habo ko kan nangyayari sato!

Corinta: (Seryoso.) May narurumduman ka daw na tinaram o ginibo ko na – niraot ko an rutina kan buhay kan harong na ini?

Leogardo: Dai ko tulos marumduman an ngonian, pero tawan mo ako ki haloy –

Corinta: Kun igwa talaga, dapat madalion kang nakasimbag.

Leogardo: Sabagay.

Corinta: Tama. Aram mo, Leogardo, pirme ka tama kaya lang gusto kong maaramon mo dapat igwa ki sarong taramon.

Leogardo: Sarong taramon?

Corinta: Sarong taramon – tigpapanindugan. Narumduman mo ka ito. Sabi mo, kaya mo ako nagustuhan dahil sa sakuyang pakiki iba sa mga tawo, igwa ako ki talento na mag engaño ki mga tawo.

Leogardo: Iyo. Hanggang ngonian yaon pa iyan sa imo. Pero –

Corinta: Salamat. Ngonian nata dai ko baya puede gamiton an talentong tinao sako kan mahal na Dios sa ibang tawo? Dapat bayang itago buda ikasupog an satuyang talento? Ano sa hiling mo?

Leogardo: Niya – a – ako baga –

Corinta: Kun may mga babayi na puedeng makatabang sa ibang tawo sa luwas kan saindang harong, nata dai sinda dapat tugutan? Ako, halimbawa, tigtatabangan ko an mga street children na magkaigwang pag-asa buda edukasyon.

Leogardo: Aram kong extraordinario iyang tiggigibo mo pero an pagluwas sa dakol na tawo, sa peryodiko, sa radio o sa t.v. – na kun iisipon ika agom ki sarong lalaki –

Corinta: Sa hiling ko, may tigtatago ka, Leogardo. Bako ta kulang an oras ko sa imo kundi aram mo na natatawan ako ki orgullo bako ika. Pero sa hiling ko, Leogardo dai man nababawasan an kintab kan pangaran mo. An pangaran mo baga midbidon sa aspeto kan business. Aram kan bilog na komunidad na ika man giraray an payo kan satong pamilya.

Leogardo: Corinta –

Corinta: Buda – habo mong isipon na an nakukua kong orgullo hale sa ibang tawo iyo dahil ako sarong babayi – na an mga lalaki matinaotao buda may respeto sa mga babayi? (Magigiulok si Leogardo pero madali sana.)

Leogardo: Dapat ka man giraray mag pasiguro ta pag sige kang luwas, sige kang pahiling sa matawo, baka isipon kan mga tawo –

Corinta: Magtuga ka daw, Leogardo. Aram ko bako iyan an rason kan pagpaparabara mo.

Leogardo: (Mabibigla sa malsok kan agom.) Ha? Ano – ano an buot mong sabihon mo?

Corinta: (Luway-luway.) Bako daw –

Leogardo: Bako ano?

Corinta: Nagseselos ka?

Leogardo: Pano mo man –

Corinta: Tutuo palan?

Leogardo: Pero Corinta, an lalaki pag namumuot sa sarong –

Corinta: An namumuot na tawo nagtatao ki tiwala sa namumutan niya.

Leogardo: An pagseselos iyo –

Corinta: An pagseselos iyo an pagtao ki warang tiwala – bako iyan pagkamuot. Nata baya matatakot an mga lalaki kun an mga babayi magkakaigwa ki relasyon sa iba? (May madadangog na buzzer, si Clarita nagluwas para hilingon kun sisay su tawo.)

Leogardo: Pero Corinta - dakul ngonian na mga kaso kun saen an mga babayi nagkakaigwa ki ibang lalaki –

Corinta: Totoo an – dakol na an nangyayari buda dakol pa an mangyayari – mga taksil na mag-agom – mga lalaki buda mga babayi – sa bilog pa an na kinaban. (Maluwas si Clarita, may dara darang dakulang bandehadong may lukdo.)

Clarita: Corinta, sarong aki an may dara ka ini. Dai man ki tinaram, gare masiramon kakanon.

Corinta: Darahan na tabi Tia sa kusina, buda magluwag naman ta gare gutumon na sa Jesusa buda Berto. (Bubukasan ni Leogardo an bandehado. Makikigkig ini.)

Corinta: Iyan an sorpresa, Leogardo.

Clarita: Gare baga pagkaon ki hade – piniritos na manok – hmmm fruit salad. Buda chocolate cake. Masiramon!

Corinta: Daraha na tabi sa laog, Tia. Sabihon mo ka Jesusa na magenot na sinda. Masunod na sana kami. (Mahale si Clarita) Nag – aadal akong cooking duman sa eskuwelahan na harani sa opisina mi. Dai pano ako nakokontento sa pagluluto ko kaya nag adal ko ki ibang recipe.

Leogardo: Tinarman mo baya ako kaan? Dai ka man naghagad sako ki kuwartang pambayad dyan.

Corinta: Kun sinabi ko sa imo, dai na magiging sorpresa. Sadiri kong kuwarta an ginamit ko. Sige na kakan na duman. Masangli lang ako.

Leogardo: Corinta – ano – patawadon mo ako pano –

Corinta: Bako, Leogardo – patawadon mo an sakuyang kapabayaan. Dai na mauutro. Sige na Leogardo… Igwa palan ako ki sasabihon sa imo na importantehon na bagay tadtaod. (Mahali si Leogardo. Maluwas man si Jesusa.)

Jesusa: Corinta!

Corinta: Nata dai ka pa nagkakakan?

Jesusa: Tadtaod na. Mapatabang kuta ako sa imo.

Corinta: Tabang? Nata mag dai, parti ka naman kan pamilya mi. Ano ito?

Jesusa: Mapatabang kuta ako manongod kay Berto. Minsan pano matagason an payo kaito. Pirme niya tigtataram na an lalaki iyo an dios.

Corinta: (Magigiulok.) Dai aram kan mga lalaki pero an tutuo an mga babayi iyo an dios kan harong, maski ngani sinda an pigpapatubod tang dios kan harong.

Jesusa: Iyan – iyan an gusto kong maaraman kun pano. Pano mo tiggigibo an?

Corinta: May paaging tama buda may paaging sala.

Jesusa: Buot mong sabihon sala an paagi ko?

Corinta: Para pano sa pagkatawo ni Berto – iyo. An tutuo an mga lalaki gare mga aki. Basuga an saindang amor – propyo buda saindang pagkamoot sa sadiri, sa maray na paagi – hilinga ta mapipirit mo sindang matikotiko sa kagustuhan mo.

Jesusa: Hay, Corinta! Baluon ko daw. (Masuriyaw.) Berto! Berto!

Corinta: Ano an gigibuhon mo?

Jesusa: Praktisun ko su sinabi mo. (Maluwas si Berto. May darang plato buda paa ki manok.)

Jesusa: (Mahimion na pagtaram.) Ay, berto, saro kang lalaking maisogon, matalion – mana ta mauli na kita. Apod na ki tricycle, padaba ko.

Alberto: (Mangangalas.) Ha? Nata dai ka minaapod kun gusto mo? Padaba ko! Ha ha ha! (Mabalik sa kusina si Alberto. Mahibing makusogon si Jesusa.)

Jesusa: (Pahale.) Hay, Corinta, dai man ki nangyari. Warang nangyari! (Tatakapon ni Corinta an ngimot sa kakaulok. Maluwas si Leogardo.)

Leogardo: Nata ulokon ka?

Corinta: Ha? Bako man manongod sa imo.

Leogardo: Ano palan ito su importantehon na gusto mong itaram sako.

Corinta: Leogardo –

Leogardo: Ano? Ano ito?

Corinta: Leogardo – mapundo na ako sa sakuyang social work!

Leogardo: Ano?

Corinta: Mapundo na ako sa laog ki pirang bulan.

Leogardo: Mapundo?

Corinta: Tigaasahan ko na magiging kapundok mo siya.

Leogardo: Tigaasahan mong – kapundok ko – siya – sisay? (Makukua su buot sabihon ni Corinta.) Buot mong sabihon – tutuo - ?

Corinta: Iyo.

Leogardo: Makalihis dapat ki pitong taon?

Corinta: Pitong taon! (Kukugusun ni Corinta si Leogardo.)

Leogardo: Kamo talagang mga babayi – mga extraodinario! (Maluwas si Clarita.)

Clarita: Huni na su kuwarta mo, Leogardo!

Leogardo: Bakong tinao ko saimo, sanggatos! Nata otsenta y singko sana ini?!

Clarita: Nya, nagutang ka baga sako ki kinse pesos pan filcab mo, narumdoman mo?

Leogardo: Ha! Dai na bale. Nagtutubod man giraray ako na extraordinario an mga babayi – an ibang mga babayi.

Clarita: Anong an iba? Gabos gayod na mga babayi!

Katapusan.